Bereaved Parents. De kracht van pijn...

De kracht van pijn
We zitten tegenover een onberispelijk geklede Palestijn. Zojuist zijn we voor de eerste keer als subgroep (‘conflict en verzoening’) door het checkpoint bij Bethlehem gegaan. Riemen, horloges, tassen, mobieltjes, sleutels, schoenen – we zijn groentjes en moeten dus steeds weer terug door de detectiepoort om iets uit- of af te doen. In een donker hokje zit een verveelde militair naar ons geklungel te kijken.
Onze gespreksgenoot heet Vasam. Hij is lid van de Circle of Bereaved Parents en vertelt ons over zijn leven: op zijn veertiende gooit hij met zijn maatjes stenen naar Israëlische soldaten (‘We wisten niks van de politieke situatie, we reageerden op de militairen en verdedigden onze kindertijd’). Als hij vijftien is vinden ze wapens en daarna gaat het van kwaad tot erger. Hij komt in de gevangenis terecht en zijn haat tegen de Israëli’s groeit. Hij treft een Joodse bewaker die naar hem luistert. Deze man neemt het op een gevaarlijk moment voor hem op.
Vasam leert Hebreeuws en verdiept zich in de geschiedenis van Israël. Hij ergert zich aan de film ‘De Holocaust’: waarom kwamen die mensen niet in verzet tegen wat ze overkwam? Toch ziet hij langzaamaan een verband tussen de agressie van de Israëlische militairen en de Joodse geschiedenis. Inmiddels is er een vriendschap gegroeid tussen hem en de bewaker. Als Vasam hem later nog eens wil opzoeken om hem te bedanken, blijkt de man na een beroerte in een rolstoel te zitten. Hij herkent Vasam en straalt.

Ondertussen is Rami binnengekomen, een Israëli met motorjas en muts. Hij is voor deze ontmoeting via een sluipweg op zijn motor in Bethlehem gekomen. De twee omhelzen elkaar hartelijk en zijn in het verdere gesprek ontroerend op elkaar betrokken.

Vasam vertelt verder: als hij uit de gevangenis is, sluit hij zich aan bij de ‘Combattants for Peace’ een organisatie van Joodse militairen en voormalige Palestijnse ‘fighters’. Beide partijen zoeken elkaar op in de wetenschap dat de wederzijdse haat niemand verder helpt. In deze periode leert Vasam Rami kennen en ze worden vrienden.
Dan wordt Vasams tienjarige dochtertje Avir op het schoolplein gedood door een Israëlische kogel. Wanneer het kind in het ziekenhuis op sterven ligt zijn Rami en zijn vrouw de eersten die Vasam en diens vrouw opzoeken.

Ook Rami vertelt zijn verhaal. Hij groeit argeloos op zonder enig besef van de Palestijnse situatie (‘in the bubble’). Hij is vader van drie jongens en een meisje. Het meisje (Smadar, ‘onze prinses’) sterft als ze veertien is door een Palestijnse zelfmoordaanslag. Hij komt in contact met de organisatie ‘Circle of Bereaved Parents’ en doet eerst sceptisch en later met steeds meer vertrouwen mee aan de gesprekken. De dood van Vasams dochtertje brengt de twee nog dichter bij elkaar.
‘We hebben één bondgenoot en dat is the power of pain’, zeggen ze (overigens kan die ook je vijand worden, melden ze erbij). ‘Van elke zestig seconden die een minuut telt, denken we er negenenvijftig aan onze dochters.’
Inmiddels zijn ze elkaars ‘closest friends’. De pijn geeft hen de kracht van kernenergie (‘nuclear power’). Naast hun gewone banen trekken ze het land door om groepen over hun ervaringen te vertellen. Ook buitenlandse gasten ontvangen ze zoals ze dat bij ons doen. De ‘Circle of Bereaved Parents’ telt vele van deze joodse en Palestijnse ouders. Ze raken steeds meer bekend in binnen- en buitenland en ook in het Israëlische parlement, de Knesseth, weet men van hun werk.

Als ze klaar zijn met vertellen zijn de meesten van ons stil. Van de hele reis is dit de meest indrukwekkende ontmoeting. We besluiten thuis te kijken in hoeverre we meer voor hen kunnen doen dan alleen het verhaal verder vertellen.